FORMULA 62 Kaynaklı İmalat ve Metallerin İşlenmesinde Oluşan Artık Gerilimlerin Giderilmesi İçin Vibrasyonla Gerilim Giderme Metodu

Artık Stres ( Residual Stress ) nedir ve neden oluşur ?

Artık stresin giderilmesi konusu, metal işleme sektöründe çalışan pekçok kişinin yeterli düzeyde bilgili olmadığı bir konudur. Bunun sonucu olarak gerilim giderme işleminden kaçınmaktadırlar. Halbuki uzman olmayan kimseler bile az bir teknik destek ile bu konuda temel bir anlayış kazanıp, artık stres ile nasıl mücadele edilebileceğini öğrenebilirler. Bu temel bilgi ile imalatta karşılaşılan problemlere hazırlıklı olunarak daha etkin çözümler üretilebilir.Bu paragrafı takip eden bilgiler, artık stres hakkında sıkça sorulan soruları cevaplamak için hazırlanmıştır.

Tanım olarak artık stresler, değişime uğrayan bir gövdede, dış etkilerden ve sıcaklık değişiminden kaynaklanan gerilimlerdir. Bu iç gerilimlerin prensip olarak kaynağı, metal üzerindeki bölgelerin homojen olmayan deformasyona uğraması sonucu ortaya çıkan bölgeler arası uyumsuzluktur. Bu sorun tek tek parçalar üzerinde görüldüğü gibi, farklı parçaların bir araya gelmesi durumundada ortaya çıkmaktadır. Metal aksam üzerindeki bölgeler arası bu uyumsuzluk, gerilimli bölgenin komşu bölgeleri distorsiyona uğratması sonucunu doğurur. Bu etkinin şiddeti ve yönüne bağlı olarak parça büyük hasara uğrayabileceği gibi bundan fayda da sağlanabilir. Örneğin shot peening ile oluşan ve baskı oluşturan gerilim fayda sağlarken, kaynak sonucu oluşan gerilim imalatı hatalı kılabilir.

Artık streslerin göz önüne getirilmesi güç, ölçülmesi, hesaplanması ve tahmin edilmesi de oldukça zordur. Ama ortaya çıkan etkileri açısından çok önemlidir ve bu etkiler üzerinden yapılan ölçüm ve hesaplamalar konuyu daha anlaşılır kılar.

Artık streslerin malzeme üzerinde birikmesi başlıca şu yollarla olmaktadır : Termal, metalurjik, mekanik ve kimyasal. Bu saydıklarımızın tümü metal işleri esnasında kullanila gelen süreçlerdir. Bu yüzden imalat esnasında veya sonrasında artık streslerin giderilmesine ihtiyaç vardır.